دوره طراحی، ترجمه و ارزیابی روانسنجی پرسشنامه ها در مطالعات پژوهشی
اهمیت طراحی پرسشنامه (فرم جمع آوری داده ها) در انواع مطالعات پژوهشی:
هر چند پژوهشگران در برخورد با مولفه «طراحی پرسشنامه»، ممکن است به این موضوع توجه نشان دهند که فقط در برخی مطالعات پژوهشی که امروزه به «پیمایش» یا «مطالعه پیمایشی» مشهور هستند به دانش و مهارت «طراحی پرسشنامه»، نیاز خواهند داشت، لیکن در عمل در بسیاری از انواع دیگر پژوهشها از قبیل کارآزماییهای بالینی (یا مطلعات مداخله ای)، مطالعات کوهورت (یا طولی) و حتی مطالعات مورد شاهدی و همچنین سایر نواع دیگر مطالعات مقطعی (بجز پیمایشها) نیز به این دانش و مهارت، نیاز خواهند داشت.
قبل از اینکه به کاربرد دانش و مهارت «طراحی پرسشنامه» در انواع پرکاربرد مطالعات پژوهشی اشاره نمایم، بهتر است به موضوعات و مولفه های مرتبط با «طراحی پرسشنامه» نیز اشارتی داشته باشم. به عبارت دیگر، در شرایط امروزی و برای یک پژوهشگر قرن بیست و یکمی، فراتر از دانش و مهارت «طراحی پرسشنامه»، علم «ترجمه و استاندارد سازی پرسشنامه»، کاربرد وسیعتر و بیشتری دارد.
بدیهی ست که در بسیاری از انواع پژوهشها و با هدف ارزیابی یا سنجش انواع متغیرهای شناختی که نیاز به ابزارهای پرسشنامه ای وجود دارد (متغیرهایی از قبیل اضطراب، فرسودگی شغلی، کیفیت زندگی، افسردگی، خودکارآمدی و ...)، حداقل یک نوع پرسشنامه یا ابزار جمع آوری داده های مرتبط با آن متغیر، وجود دارد که بطور معمول به یک زبان زنده دنیا، طراحی و استاندارد سازی شده است. بنابراین در این شرایط، منطقی است که پژوهشگران هر جامعه (یا کشور)، سعی در ترجمه آن پرسشنامه (یا ابزار) برای استفاده بهینه در شرایط آن پژوهش را دارند. فلذا نیاز به دانش و مهارت «ترجمه و ارزیابی روانسنجی پرسشنامه» مورد نیاز، در کنار دانش و مهارت «طراحی یک پرسشنامه جدید»، در گروه ضرورتهای بنیادی برای پژوهشگران امروزی است.
متاسفانه بسیاری از پژوهشگران کشورمان با اصول و راهکارهای علمی طراحی، ترجمه و ارزیابی روانسنجی پرسشنامه ها آشنایی نداشته و یا بطور کامل، آشنایی ندارند. نتیجه اینگونه پژوهشها معمولا بدین صورت است که بدلیل استاندارد نبودن فرایندهای جمع آوری داده ها، فرایند انتشار مقالات مربوطه در ژورنالهای معتبر با دشواریهای زیادی همراه است.
در این دوره آموزشی، اصول و راهکارهای علمی و عملی طراحی یک پرسشنامه جدید و ترجمه و استاندارد سازی پرسشنامه مورد استفاده به یک زبان دیگر (معمولا انگلیسی)، بهمراه فرایند اصولی استاندارد سازی یا ارزیابی روانسنجی آن ابزار که در واقع، ارزیابی شاخصهای روایی و پایایی را به همراه دارد، آموزش داده میشود.
اهداف دوره
کلیه متخصصین، اعضای هیات علمی، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته ها یا گرایشهای ذکر شده (علوم پزشکی، سلامت، روانشناسی، مدیریت، سایر گرایشهای علوم انسانی و ...)، گروه هدف این دوره آموزشی را تشکیل میدهند.
این افراد پس از شرکت در این دوره آموزشی، قادر خواهند بود:
- با مفاهیم، ترمینولوژی و ملاحظات کاربردی دو مفهوم مهم مرتبط با سنجش و اندازه گیری، یعنی «روایی» و «پایایی»، آشنا میشوند.
- با کاربرد مفاهیم فوق در انواع پرکاربرد مطالعات پژوهشی آشنایی خواهند یافت.
- با شاخصها یا اندازه های مختلف مرتبط با «روایی» و «پایایی» در دو دسته مجزّای پدیده های مختلف در انواع پژوهشها (پدیده های شناختی و پدیده های عینی یا بیولوژیک)، آشنایی پیدا خواهند نمود.
- آشنایی کلّی با دو دسته از انواع پژوهشهای تخصصی در حیطه های «روایی» و «پایایی»، یعنی «مطالعات ارزش تشخیصی» و «مطالعات روانسنجی ابزارها»، پیدا خواهند نمود.
- مراحل گام به گام فرایند «ترجمه و تطبیق سازی بین فرهنگی» یک پرسشنامه (به زبان غیرفارسی) و چالشهای این فرایند را فرا میگیرند.
- مراحل گام بگام فرایند «طراحی یک پرسشنامه جدید» و «ارزیابی روانسنجی» آن را فرا میگیرند و با چالشهای مهم این فرایند، آشنا خوهند شد.
- کسب مهارتهای مرتبط با «طراحی یک پرسشنامه جدید» و یا «ترجمه یک پرسشنامه غیرفارسی» از طریق کارهای عملی طراحی شده در این دوره آموزشی
شیوه برگزاری دوره
این دوره آموزشی بصورت تماماً آنلاین برگزار میشود.
جلسات این دوره، بصورت هفتگی (هفته ای یک روز و در روزهای سه شنبه صبح، از ساعت 8:30 تا 12:30 برگزار خواهد گردید.
شروع دوره نیز از روز سه شنبه 18 بهمن ماه خواهد بود. با توجه به مدت زمان این دوره، حداقل 13 جلسه چهار ساعته، برگزار خواهد شد.
لازم به ذکر است که مطابق با روال همیشگی بنده در آموزشها و در طول برگزاری این دوره، یک گروه مجازی در زیرمجموعه یکی از شبکههای اجتماعی (تلگرام)، تشکیل شده و این گروه امکان تبادل نظرات، طرح سوالات و ابهامات را به فراگیران و شرکت کنندگان این دوره میدهد.
یکی از مهترین نکات متمایز کننده این دوره آموزشی با سایر دوره های آموزشی مشابه این است که ماهیت این دوره پروژه محور و مبتنی بر کارهای عملی متعدد میباشد. در این دوره آموزشی، از فراگیران خواسته شده (و قویاً تاکید میگردد) که از همان ابتدای دوره آموزشی، کارهای عملی و پروژه ای را در اولویت یادگیری خود قرار دهند.
دسترسی به محتوای این دوره آموزشی، چگونه است ؟
در این دوره آموزشی، مطابق با روال همیشگی دوره های آموزشی آکادمی پژوهش افزار، محتوای آموزش مشتمل بر سه مولفه زیر است:
- کلیه اسلایدهای ارائه شده در جلسات آموزشی
- کلیه ویدیوهای رکورد شده در تمامی جلسات به تفکیک جلسات
- کارهای عملی اجراء شده در قالب متن کار عملی یا مقالات کمک آموزشی یا تحلیلهای نرم افزاری و ...
از این انواع سه گانه محتوا، اسلایدها و کارهای عملی در وب سایت پژوهش افزار آپلود شده و بینک دسترسی به آنها به اطلاع شرکت کنندگان خواهد رسید. اما در مورد محتوای ویدیویی، کلیه ویدیوها از طریق سامانه «اسپات پلیر» در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفته و در واقع این محتوا قابل استریم میباشد (قابل دانلود نخواهد بود). ضمناً دسترسی به این محتوا، حداقل برای یک دوره یکساله تضمین گردیده و در صورتی که شرکت کنندگان نیاز به دسترسی به مدت طولانی تری داشته باشند، با ارائه تقاضا برای این دسترسی، برای یک دوره یکساله دیگر، دسترسی برقرار میگردد. لازم به ذکر است که برقراری دسترسی برای سال دوم، مستلزم پرداخت هزینه خرید لایسنس جدید و محتوای مورد نیاز در سامانه اسپات پلیر میباشد. مجموع این هزینه برای شرایط فعلی حدود 70 هزار تومان بود که البته بدلیل تورمهای سالیانه، مبالغی هر ساله به آن اضافه میگردد. ضمناً این هزینه فقط مربوط به سامانه اسپات پلیر بوده و این موسسه، هزینه ای برای دسترسی طولانیتر، دریافت نمیکند.
سرفصل های دوره
- درس اول: مقدمه، تعاریف و ملاحظات عمومی سنجش و اندازه گیری در پژوهشها و روایی و پایایی در انواع مطالعات پژوهشی
- درس دوم: مولفه های زیرمجموعه «روایی»، «پایایی» در سنجشهای پرسشنامهای
- درس سوم: مروری بر گایدلاینها و منابع معتبر جهانی در ارزیابی روانسنجی و بومی سازی پرسشنامه ها و ابزارهای شناختی، در شرایطی که نیاز به ترجمه نسخه های انگلیسی پرسشنامههای موجود داریم!
- درس چهارم: یادگیری فرایند «ترجمه – باز ترجمه و تطبیق سازی بین فرهنگی» در پرسشنامه های انگلیسی
- درس پنجم: ارزیابی روایی و زیرمجموعه های آنها در پرسشنامه ها و ابزارهای شناختی
- درس ششم: ارزیابی پایایی و زیرمجموعه های آنها در پرسشنامه ها و ابزارهای شناختی
- درس هفتم: فرایند تدوین یک پرسشنامه جدید در شرایطی که برای سنجش مفاهیم مورد نظر، پرسشنامه استاندارد غیرفارسی نیز موجود نباشد!
- درس هشتم: ملاحظات روایی و پایایی در طراحی و تدوین ابزارهای غیر پرسشنامه ای از قبیل «چک لیستها»، «فرمهای خلاصه سازی دادهها»، «مقیاسها» و ...
شهریه دوره
شهریه این دوره آموزشی بدون احتساب هر گونه تخفیف، برابر با نهصد هزار یا 900،000 تومان، میباشد. تخفیفهایی که شرکت کنندگان میتوانند از آن استفاده نمایند، عبارتند از:
- گروه اول: کلیه شرکت کنندگانی که حداقل در یکی از دوره های مجموعه پژوهش افزار یا آمارافزار شرکت نموده باشند، مشروط به واریز شهریه تا حداکثر آخر وقت 24 بهمن ماه 1401، از 30 درصد تخفیف بهرهمند شده و مبلغ واریزی آنها، 630،000 تومان میباشد.
- گروه دوم: کلیه شرکت کنندگانی که پیش شرط گروه قبلی (شرکت در حداقل یک دوره قبلی از مجموعه پژوهش افزار) را نداشته، اما واریز شهریه آنها تا قبل از آخر وقت 24 بهمن ماه 1401، انجام خواهد گردید. تخفیف اعطایی به این گروه، 15% بوده و مبلغ واریزی این افراد، 765،000 تومان میباشد.
- گروه سوم: کلیه شرکت کنندگانی که مشمول شرایط 2 گروه قبل نبوده و ثبت نام خود را از تاریخ 25 بهمن ماه 1401 تا پایان دوره به انجام رسانند، حدود 5% تخفیف داشته و مبلغ واریزی آنها، 850،000 تومان میباشد.
نحوه ثبت نام در دوره
کلیه علاقمندان بعد از مشخص نمودن اینکه در کدامیک از گروههای سه گانه فوق قرار میگیرند، ابتدا طی تماس با پشتیبان سامانه آکادمی پژوهش افزار، جناب آقای امامی (به شماره 09335510340)، کد تخفیف را دریافت نموده و پس از وارد نمودن کد تخفیف، شهریه را بصورت آنلاین از لینک زیر، واریز نمایند:
پس از واریز شهریه، لازم است تا مراتب تکمیل فرایند ثبت نام به اطلاع پشتیبان سامانه رسانیده شود تا عضویت فرد شرکت کننده در گروه تلگرامی اختصاصی این دوره آموزشی و در اختیار قرار گرفتن «لایسنس دوره» برای دسترسی به محتواهای آموزشی، فراهم گردد.
«به امید برگزاری دوره آموزشی موفق»
دکتر عباس کشتکار، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
هنوز نظری ثبت نشده
اولین نفری باشید که نظر میدهید
ثبت نظر